โกฏิคามวรรคที่ 3

1. ปฐมวัชชีสูตร

ว่าด้วยการตรัสรู้และไม่ตรัสรู้อริยสัจ 4

[1698] สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ โกฏิคาม ใน
แคว้นวัชชี ณ ที่นั้นแล พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเรียกภิกษุทั้งหลายมาแล้วตรัส
ว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เพราะไม่ได้ตรัสรู้ ไม่ได้แทงตลอดอริยสัจ 4 เรา
ด้วย เธอทั้งหลายด้วย จึงแล่นไป ท่องเที่ยวไปยังสังสารวัฎนี้ตลอดกาลนาน
อย่างนี้ อริยสัจ 4 เป็นไฉน คือ เพราะไม่ได้ตรัสรู้ ไม่ได้แทงตลอดทุกข-
อริยสัจ 1 ทุกขสมุทยอริยสัจ 1 ทุกขนิโรธอริยสัจ 1 ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา
อริยสัจ 1 เราด้วย เธอทั้งหลายด้วย จึงแล่นไป ท่องเที่ยวไปยังสังสารวัฏนี้
ตลอดกาลนานอย่างนี้ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ทุกขอริยสัจ เราด้วย เธอทั้ง
หลายด้วย ตรัสรู้แล้ว แทงตลอดแล้ว ทุกขสมุทยอริยสัจ. . . ทุกขนิโรธ-
อริยสัจ... ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทาอริยสัจ เราด้วย เธอทั้งหลายด้วย ตรัสรู้
แล้ว แทงตลอดแล้ว ตัณหาในภพขาดสูญแล้ว ตัณหาที่จะนำไปสู่ภพสิ้นแล้ว
บัดนี้ ภพใหม่ไม่มี พระผู้มีพระภาคเจ้าผู้สุคตศาสดา ครั้นได้ตรัสไวยากรณ
ภาษิตนี้จบลงแล้ว จึงได้ตรัสคาถาประพันธ์ต่อไปอีกว่า
[1699 ] เพราะไม่เห็นอริยสัจ 4 ตามเป็นจริง
เราและเธอทั้งหลายได้ท่องเที่ยวไปในชาติ
นั้น ๆ ตลอดกาลนาน อริยสัจ 4 เหล่านี้
เราและเธอทั้งหลายเห็นแล้ว ตัณหาที่จะ

นำไปสู่ภพถอนขึ้นได้แล้ว มูลแห่งทุกข์
ตัดขาดแล้ว บัดนี้ภพใหม่ไม่มี.
จบปฐมวัชชีสูตรที่ 1

อรรถกถาโกฏิคามรรคที่ 3

อรรถกถาวัชชีสูตร

พึงทราบอธิบายในวัชชีสูตรที่ 1 แห่ง โกฏิคามวรรคที่ 3.
คำว่า เพราะไม่ได้ตรัสรู้ ได้เเก่ เพราะไม่รู้ตาม. คำว่า ไม่ได้
แทงตลอด คือ เพราะไม่มีการแทงตลอด.
จบอรรถกถาวัชชีสูตรที่ 1

2. ทุติยวัชชีสูตร

ว่าด้วยการรู้ชัดและไม่รู้ชัดอริยสัจ 4

[1700] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็สมณะหรือพราหมณ์เหล่าใดเล่า
หนึ่ง ย่อมไม่รู้ชัดตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์.... นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา
สมณะหรือพราหมณ์เหล่านั้นไม่นับว่าเป็นสมณะในพวกสมณะ หรือว่าเป็น
พราหมณ์ในพวกพราหมณ์ และท่านเหล่านั้นยังไม่กระทำให้แจ้งซึ่งประโยชน์
แห่งความเป็นสมณะหรือประโยชน์แห่งความเป็นพราหมณ์ ด้วยปัญญาอันยิ่ง
เอง ในปัจจุบัน เข้าถึงอยู่.